Przewodnik fotografa: jak robić ładne zdjęcia

Niniejszy przewodnik pomoże Ci w pełni wykorzystać możliwości aparatu

W kompaktowych aparatach cyfrowych na ogół wszystkie zdjęcia są zapisywane jako pliki JPEG. Lustrzanka cyfrowa również posiada taką możliwość, ale pozwala też na wybór formatu RAW. Czym jest plik RAW i dlaczego warto z niego korzystać?

Podczas wykonywania zdjęcia przetwornik aparatu rejestruje bardzo dużą ilość danych, znacznie większą niż ta, która zawarta jest w pliku JPEG. Gdy aparat przetwarza obraz, musi odrzucić wiele z tych danych, aby stworzyć mniejszy plik. Powstały w ten sposób obraz jest w większości przypadków wystarczający, np. do wydrukowania lub wysłania e-mailem bądź publikacji na stronie internetowej.

W przeciwieństwie do pliku JPEG plik RAW nie jest przetwarzany ani kompresowany przez aparat. Zawiera on wszystkie dane zarejestrowane podczas wykonywania zdjęcia przez przetwornik obrazu. Ma znacznie szerszą paletę barw i odcieni niż w przypadku formatu JPEG i może zawierać znacznie więcej szczegółów w skrajnie ciemnych i jasnych obszarach. Z tego powodu jest czasem nazywany cyfrowym negatywem. Wywoływanie i powielanie własnych fotografii w ciemni umożliwia otrzymanie znacznie lepszych efektów niż w przypadku korzystania z usług miejscowego zakładu fotograficznego. Podobnie jest w przypadku dodatkowych danych zapisanych w pliku RAW, dzięki którym możliwe jest otrzymanie wysokiej jakości zdjęć. Potrzeba jedynie odrobiny wprawy.

Do przetwarzania plików RAW potrzebny jest program do konwersji RAW, np. Image Data Converter SR dostarczony wraz z aparatem.

Po otworzeniu pliku RAW w programie Image Data Converter SR wyświetli się zdjęcie tak, jak wyglądałoby po zastosowaniu ustawień aparatu wybranych podczas jego wykonywania. W programie można dokonać zmian naświetlania, balansu bieli, trybu barw, kontrastu oraz szeregu innych ustawień, aż do uzyskania żądanego efektu. Możliwe jest nawet wyświetlanie obok siebie zdjęć przed modyfikacjami i po nich, aby porównać różnice. Nie trzeba też przejmować się ewentualnymi błędami. Gdy zmiany zostaną już wprowadzone, można zapisać rezultat jako nowy plik TIFF lub JPEG. Pierwotny plik RAW pozostanie niezmieniony, więc można wrócić do jego wcześniejszej postaci i wprowadzić inne zmiany.

Oto przykłady efektu, który można osiągnąć, stosując format RAW zamiast JPEG:

Przykład 1

Na tym przykładzie widać, że krople spadające na podłogę nie są wyraźnie widoczne na zdjęciu JPEG. Ponadto na całym zdjęciu brakuje wielu szczegółów w jasnych obszarach.

 Powiększ obraz

Na zdjęciu w formacie RAW widać znacznie więcej szczegółów, jest on bardziej wyrazisty.

 Powiększ obraz

Przykład 2

Zdjęcie wykonane w formacie JPEG

Na tym przykładzie zdjęcie zostało wykonane o zachodzie słońca. Czerwona poświata utrzymywała się jedynie kilka minut. Chodzi o to, żeby oddać na zdjęciu tę czerwoną kolorystykę. Zdjęcie w trybie JPEG jest niedoświetlone, a kolory są mało wyraziste. Nie jest ono zbyt udane.

Plik RAW po modyfikacjach

 

 

Wszystkie te parametry wpływają na to, jak będzie wyglądał końcowy efekt.

Nie da się ich właściwie ocenić, patrząc na ekran monitora lub aparatu, tak więc przed podjęciem decyzji co do poziomu kontrastu, nasycenia czy ostrości najlepiej zrobić kilka zdjęć przy różnych ustawieniach i zapisać je na komputerze. Później można je obejrzeć i dokonać szczegółowych modyfikacji.

Kontrast:

Kontrast decyduje o tym, jak na zdjęciu wyglądają jasne i ciemne odcienie. Jeśli kontrast jest niski, cały obraz jest w odcieniach szarości, natomiast przy wysokim kontraście otrzymujemy bardzo wyraziste jasne i ciemne obszary z małą ilością odcieni pośrednich. Nie ma jednego idealnego ustawienia kontrastu, zależy ono od charakteru wykonywanego zdjęcia. Na przykład przy fotografowaniu dokumentów zwiększenie kontrastu sprawi, że tekst będzie lepiej odróżniał się od tła. Kontrast jest szczególnie ważny przy robieniu zdjęć czarno-białych. Jednak aby uzyskać najlepsze rezultaty, zaleca się zawsze robić zdjęcia w trybie RAW. Kliknij tutaj, aby uzyskać informacje o trybie RAW.

Nasycenie:

Oznacza intensywność barw. W porównaniu z kompaktowym aparatem automatycznym na początku może się okazać, że zdjęcia wykonane lustrzanką cyfrową nie są tak kolorowe, jak można by się spodziewać. Dzieje się tak, ponieważ aparaty kompaktowe mają często ustawiony wysoki poziom nasycenia. Podobnie jak w przypadku kontrastu, wybór ustawień zależy od rodzaju wykonywanego zdjęcia. Na przykład przyjęcie dla dzieci z dużą ilością kolorowych dekoracji i papierowych kapeluszy zyska na wyższym ustawieniu nasycenia, ale podczas wykonywania zdjęć przyrody użytkownik zwykle chce oddać kolory jak najbliższe rzeczywistości. Niezwykle istotne jest, aby wyboru ustawienia nasycenia dokonywać na podstawie obserwacji obrazów na komputerze, ponieważ zakres kolorów dostępnych na wyświetlaczu LCD nie jest wystarczający do podjęcia decyzji.

Ostrość:

Ten parametr nie ma nic wspólnego z nastawianiem ostrości. Jeśli zdjęcie w ogóle jest nieostre, regulacja ostrości w programie nie pomoże.

W procesie wykonywania zdjęcia cyfrowego otrzymuje się obraz, który sprawia wrażenie nieco rozmytego. Dzieje się tak, ponieważ skomplikowane obrazy tworzone są z elementów (pikseli) o mniej więcej kwadratowym kształcie. Wszystko, co nie jest prostą poziomą albo pionową linią, będzie miało poszarpane krawędzie. Jeśli na przykład nakreślimy okrąg, otrzymamy coś, co bardziej przypomina koło zębate. Przy przetwarzaniu danych poszarpane linie są wygładzane, a następnie obraz jest wyostrzany. Można wybrać stopień wyostrzania pasujący do fotografowanego obiektu. Na przykład portret może wyglądać lepiej z niewielkim rozmyciem, natomiast zdjęcie zawierające wiele precyzyjnych szczegółów prezentuje się zwykle najlepiej przy większym poziomie wyostrzenia.

Zdjęcia można też wyostrzyć po ich pobraniu z aparatu na komputer. Jeśli zdjęcia są robione w formacie RAW, wiele osób wprowadza wyostrzenie właśnie w ten sposób. Natomiast pliki JPEG wyglądają zwykle najlepiej wtedy, gdy wyostrzenia dokonuje się w aparacie.

Przykłady regulacji kontrastu, nasycenia i ostrości.

Poniższe zdjęcie zrobiono zaraz po burzy. Światło słoneczne zaczęło przebijać się przez bardzo ciemne chmury, a w tle można jeszcze zobaczyć deszcz padający nad morzem. Na pierwszym zdjęciu nie wprowadzono żadnych zmian. Chmurom i tłu brakuje szczegółów, a balans bieli jest nieprawidłowy.

 

 Powiększ obraz

Wywołanie intensywnych emocji u osoby oglądającej zdjęcie to prawdziwe wyzwanie. Poprawiono kontrast, nasycono szarości i zastosowano niewielkie wyostrzenie. Przy dużo większej ilości szczegółów nieba i skał zdjęcie nabrało dramatyzmu.

 

 Powiększ obraz

 

 

Balans bieli umożliwia osiągnięcie naturalnych kolorów w różnych warunkach oświetlenia. Kolor światła zmienia się w ciągu dnia, a sztuczne źródła oświetlenia mają zupełnie inną barwę niż światło dzienne. Zwykle tego nie zauważamy, ponieważ oczy automatycznie się dostrajają, aby można było zawsze widzieć właściwe kolory. Jednak na obrazie z aparatu temperatura barw jest dobrze widoczna.

W Twoim aparacie jest kilka różnych ustawień balansu bieli. W zależności od modelu aparatu nie wszystkie ustawienia mogą być dostępne.

Auto:

Po skonfigurowaniu trybu auto aparat zmierzy kolor światła i ustawi się automatycznie. Ustawienie to jest w większości przypadków właściwe.

Jednak opcja Auto nie zawsze jest najlepszym wyborem. Jeśli warunki oświetleniowe są zróżnicowane lub jeśli fotografujący znajduje się w innym świetle niż fotografowany, ustawienia opcji Auto nie będą właściwe. Dlatego w aparacie dostępne są różne sposoby wyboru określonego balansu bieli w zależności od sytuacji.

Gotowe ustawienia balansu bieli:

Aparat posiada następujące opcje odpowiadające najczęściej spotykanym warunkom oświetlenia.

Daylight (Światło dzienne):

Jest to oświetlenie, które postrzegamy jako normalne światło, takie jakie występuje na dworze w słoneczny dzień.

Tungsten (Żarówka):

Jest to typowe oświetlenie domowe. Jest bardziej żółte niż światło dzienne i tworzy żółty/pomarańczowy poblask w przypadku braku korekcji.

Fluorescent (Jarzeniówka):

Oświetlenie jarzeniowe spotyka się zwykle w biurach i sklepach. Daje ono zielonkawe światło, przez które kolory na zdjęciach sprawiają wrażenie mętnych.

Flash (Lampy błyskowe):

Ten rodzaj oświetlenia daje kolor podobny do światła dziennego. Aparat wybierze to ustawienie automatycznie, jeśli wykryje, że została włączona lampa błyskowa w aparacie lub podłączono zewnętrzną lampę błyskową. Przy korzystaniu ze studyjnej lampy błyskowej lub z lampy zewnętrznej, która nie współpracuje automatycznie z aparatem, należy samodzielnie wybrać to ustawienie.

Cloudy (Chmury):

W pochmurny dzień światło ma niebieskawy kolor, a zdjęcia wykonane w takich warunkach wydają się chłodne. To ustawienie sprawia, że kolory stają się cieplejsze i bardziej naturalne.

Shade (Cień):

Nawet w słoneczny dzień w cieniu, poza bezpośrednio padającym światłem słonecznym, światło ma niebieski odcień, co może dać efekt podobny do zachmurzenia.

Każde z gotowych ustawień pozwala na dokładniejszą regulację +/-, aby umożliwić precyzyjne dostosowanie balansu bieli do rzeczywistych warunków oświetlenia. Efekt można sprawdzić na wyświetlaczu LCD, ale aby zmiany były lepiej dostosowane, zaleca się pobranie przykładowych zdjęć na komputer, tak aby można było je obok siebie zestawić. Podczas korzystania z ustawienia Fluorescent (Jarzeniówka) można użyć opcji +/-, aby dostosować ustawienia do różnych typów jarzeniówki (białej, ciepłej, dającej światło dzienne itp.).

Jeśli nie można uzyskać naturalnie wyglądających kolorów za pomocą automatycznego balansu bieli ani żadnego z ustawień, można stworzyć niestandardowy balans bieli. W tym trybie używa się białego obszaru, np. arkusza papieru, aby aparat dostosował się do koloru przeważającego światła. Ustawienie niestandardowego balansu bieli zostaje zachowane w pamięci aparatu aż do wprowadzenia nowego.

Ostatnie z omawianych ustawień to temperatura barwowa — K. Profesjonalni fotografowie używają często światłomierza w celu pomiaru barwy światła, w którym pracują. Odczyty ze światłomierza można wprowadzić do niektórych aparatów.

Są pewne rodzaje oświetlenia, w których ustawienia balansu bieli są niewystarczające. Są to lampy rtęciowe oraz sodowe powszechnie stosowane w oświetleniu ulic oraz w obiektach przemysłowych. Jedynym sposobem na uzyskanie wiernych kolorów w takim oświetleniu jest użycie lampy błyskowej, o ile fotografowany przedmiot lub osoba są wystarczająco blisko.