„W fotografiach z długim czasem ekspozycji jest coś magicznego” — mówi z ekscytacją Bertrand Bernager. „Uwieczniają coś, co jest w stu procentach naturalne, a mimo to nie można tego dostrzec gołym okiem. Magię tę tworzy właśnie długi czas ekspozycji”.
Ten sposób fotografowania jest bardzo atrakcyjny. Używanie długich czasów ekspozycji oznacza, że można tworzyć efekt wyglądający na przypadkowy, ale gdy przyjrzymy się zdjęciu bliżej, dostrzeżemy na nim wzory. W ten sposób ujawniane są ruchy obiektów, świateł i ludzi w danymi miejscu. „Oczywistym przykładem są fotografie ruchu ulicznego. Smugi światła są tworzone przez poruszające się pojazdy” — wyjaśnia Bertrand. „Ruch można też tworzyć samemu, jak na przykład na tym zdjęciu, które zrobiłem w Kioto. Aby uzyskać widoczne na nim zachwycające smugi światła, poruszałem statywem podczas fotografowania z długą ekspozycją”.
Ta technika działa nie tylko w przypadku świateł. Można jej też używać do fotografowania ludzi i ich ruchów.
„Wystarczy użyć odpowiednio długiego czasu naświetlenia, a ludzie znikną, ponieważ nie stoją w miejscu wystarczająco długo, aby stać się częścią zdjęcia” — wyjaśnia. „Tę fotografię z 15-sekundową ekspozycją zrobiłem w jednym z najbardziej ruchliwych miejsc na świecie — na przejściu dla pieszych w Tokio, w dzielnicy Shibuya. Najbardziej podoba mi się w niej to, że pośrodku przejścia jedna osoba robiła sobie selfie. Można ją wyraźnie dostrzec, podczas gdy inni pozostawili po sobie tylko widmowe sylwetki”.
Żadna z lokalizacji ani scen wybieranych przez Bertranda nie jest przypadkowa. Szuka on miejsc pełnych dynamiki i poruszających się świateł lub ludzi. Właśnie tam długi czas ekspozycji pozwala ujawnić ruch, który inaczej pozostałby niezauważony. „Skupiam się na wielkich sceneriach z dużą ilością energii” — wyjaśnia Bertrand. „Chcę podkreślić atmosferę wielkiego miasta. Nie robię zdjęć z długą ekspozycją na małej lokalnej ulicy ze zwykłymi budynkami. Koncentruję się na dużych i imponujących miejscach, żeby wyglądały jeszcze bardziej niesamowicie”.
Fotografowanie z długim czasem ekspozycji wymaga sporej wprawy, ale nie potrzeba do tego specjalistycznego sprzętu. Bertrand używa aparatu Sony α6000 oraz Sony α7R III o rozdzielczości 42 megapikseli wraz z obiektywem 16-35mm f/2.8 G Master. Szerokokątny obiektyw pozwala mu zarejestrować całą poruszającą się scenę.
Statyw jest niezbędnym akcesorium, ponieważ aparat musi być w kompletnym bezruchu. „Słyszeliście pewnie poradę, że najlepszy aparat to ten, który macie przy sobie. Tak samo jest w przypadku statywu” — śmieje się Bertrand. „Kluczem do robienia świetnych zdjęć z długą ekspozycją jest nabycie statywu, który można zawsze zabrać ze sobą”.
Zdaniem Bertranda zdalny wyzwalacz jest kolejnym akcesorium niezbędnym podczas fotografowania z długą ekspozycją ze względu na konieczność utrzymywania aparatu w kompletnym bezruchu. Pozwala wyzwolić migawkę bez dotykania aparatu lub nawet zdalnie sterować aparatem z poziomu smartfona z aplikacją Sony Image Edge Mobile.
Ostatnim elementem układanki jest filtr szary (ND). „Podczas fotografowania z długą ekspozycją w ciągu dnia filtr szary jest po prostu niezbędny, ponieważ zmniejsza ilość światła wpadającego do obiektywu” — wyjaśnia Bertrand. „Jeśli spróbujemy w ciągu dnia zrobić zdjęcie z długim czasem ekspozycji trwającym około minuty, bez użycia takiego filtra, obraz będzie całkowicie biały. W większości przypadków używam filtra ND1000, który zmniejsza ilość wpadającego światła o 10 EV. Stosuję też filtr ND32 redukujący światło tylko o około 5 EV. Wykorzystywanie różnych filtrów szarych pozwala tworzyć rozmaite typy obrazów z długim czasem ekspozycji”.
Fotografowanie z długim czasem ekspozycji może wydawać się sporym wyzwaniem technicznym nawet dla osób, które robią zdjęcia od dłuższego czasu, ale Bertrand sugeruje fotografom, aby spróbowali tego stylu już na samym początku swojej kariery.
„To doskonały sposób, by zrozumieć, jak działa czas otwarcia migawki” — wyjaśnia. „A także naprawdę świetna metoda doskonalenia swoich zdjęć oraz sposobu ich komponowania. Fotografowanie z długim czasem ekspozycji przypomina bardziej malowanie lub rysowanie — daje nieograniczoną kreatywność. Właśnie dlatego tak kocham swoją pracę”.
„Poprzez fotografię staram się śledzić światło, sublimować ruch, uchwycić chwilę”.
